“Overspel” is volgens de wetgever het hebben van seksueel contact dat enig fysiek contact impliceert met een partner die niet de huwelijkspartner is.
Maar in een relatie kan overspel ook ruimer worden geïnterpreteerd. Immers wat te denken van emotioneel overspel (emotioneel bedrog): het gaat dan over beleving ipv een feitelijke seksuele handeling. Maar er is ook sexting, alleen porno kijken, het uitwisselen van persoonlijke naaktfoto’s, in het geheim actief zijn op datingapps. ‘Internet ontrouw’ (internet infidelity), het komt meer en meer voor.
Eindwerk: ‘Overspel en wat dat met het zelfbeeld doet’
Studente Emile Louise Gillain was laureate van de Rotary Heidelandprijs 2019, en leverde een fraaie studie af met het thema ‘Overspel en wat dat met het zelfbeeld doet’.
In haar paper onderzoekt Emile wat concreet onder ‘overspel’ kan verstaan worden. En zij komt tot de vaststelling dat het bij overspel over meer gaat dan louter seksueel contact met een partner die niet de vaste partner of huwelijkspartner is.
In haar uitgebreide literatuurstudie onderzocht ze in een eerste deel welke definities en interpretaties van het begrip overspel bestaan. Ze trachtte ook zelf tot een adequate definitie van overspel te komen. Uit de veelheid aan definities distilleerde ze haar eigen omschrijving van overspel:
“Overspel heeft te maken met een breed scala aan gedragingen die buiten een toegewijde relatie plaatsvinden. Het gaat om een geheime relatie met een zekere mate van emotionele verbinding en een seksuele factor, die zowel een feitelijke gebeurtenis als een psychisch verlangen kan zijn.”
Enkele belangrijke elementen in deze definitie zijn:
- Geheim: dit heeft alles te maken met berekend gedrag van de ontrouwe partner en met het bewust achterhouden of verdraaien van informatie.
Dit wijst op een inbreuk op de regel om trouw aan elkaar te blijven in een monogame relatie.
Overspel brengt een vertrouwensbreuk teweeg. - Emotionele verbinding en seksuele factor: dit heeft alles te maken met het feit dat de bedrogen partner zich bedreigd voelt omdat de exclusiviteit van het koppel werd geschonden. Er heeft een ontwrichting plaats.
Overspel: wat zijn de gevolgen?
In een tweede deel van haar eindwerk beschrijft Emile Gillain de gevolgen van overspel, en die zijn niet min.
Er is een grote psychische impact die vaak leidt tot depressie, angststoornissen, posttraumatische stressstoornis. Een merkwaardige vaststelling doet Gillain met de melding dat zowel de bedrogen als de ontrouwe partner deze symptomen kunnen ontwikkelen.
Overspel brengt een vertrouwensbreuk teweeg waarbij de bedrogen partner het vertrouwen verliest in de ontrouwe partner, maar ook vaak het geloof in zichzelf verliest om nog te kunnen vertrouwen. Eeuwige achterdocht loert dan om de hoek.
Overspel heeft ook een invloed op de relatie met alle personen die verbonden zijn met het koppel. Vooral jonge kinderen zijn hierbij de meest kwetsbare groep. Kinderen merken de spanningen op bij de ouders en als er geen adequaat antwoord wordt gegeven blijft dit sluimeren bij de kinderen en kunnen zij verwikkeld geraken in loyaliteitsconflicten.
Overspel kan ook een reden zijn om de relatie te beëindigen met een scheiding als gevolg.
Plegen mannen meer overspel dan vrouwen?
Emile ging ook na in hoeverre de vooronderstelling klopt dat mannen meer vreemd gaan dan vrouwen. Want is dat wel zo?
Voor elke man die zoekt is er wel een vrouw die gevonden wil worden; en omgekeerd.
Onderzoek en literatuurstudie brengt uitsluitsel: er is evenveel kans dat vrouwen overspel plegen als mannen. Al is die gelijkheid niet van alle tijden. Er is lange tijd een genderkloof geweest maar die kloof dicht zich alsmaar meer door verschillende evoluties. De dubbele seksuele moraal verdwijnt en vrouwen worden steeds meer financieel onafhankelijk. Het blijkt ook dat vrouwen een even hoog libido of seksuele drift hebben als mannen.
Emile komt tot de bevinding dat het libido van mannen en vrouwen niet verschilt, maar wel de manier hoe ze seksualiteit uiten en ervaren. Het klinkt herkenbaar in de oren maar klopt dit wel? ‘Mannen gaan vreemd voor de seks, vrouwen gaan vreemd voor de intimiteit’.
Onderzoeksliteratuur brengt uitsluitsel: mannen zouden meer dan vrouwen aan seks denken, zouden meer geneigd zijn tot initiatief voor seksuele handelingen en zijn minder subtiel dan vrouwen.
Voor vrouwen maakt seks meer deel uit van een bredere context dan mannen: vrouwen hechten meer belang aan romantische aspecten en het verbindende.
Bijkomende vaststelling: vrouwen zijn meer geneigd een langdurige affaire aan te gaan, terwijl mannen neigen naar een one night stand.
Hoe reageren mannen en vrouwen op overspel?
Mannen en vrouwen reageren ook anders dan vrouwen op een ontrouwe partner. Onderzoek wees uit dat vrouwen geneigd zijn om meer ontzet te zijn over de emotionele aspecten van het overspel, terwijl mannen geneigd zijn meer ontzet te zijn over de seksuele aspecten van het overspel.
Tot zover wat Emile Gillain als 18-jarige in haar fraai eindwerk schrijft. Niet voor niets is ze met haar eindwerk laureaat van de Rotary Heidelandprijs en ontving ze ook de publieksprijs voor haar taalgebruik, voordracht en presentatie.
Elk overspel herdefinieert een relatie, maar elk koppel zelf zal bepalen wat het erfgoed van zo’n affaire zal zijn
Slotbemerking van de bemiddelaar: elk overspel herdefinieert een relatie. Maar elk koppel zelf zal bepalen wat het erfgoed van zo’n affaire zal zijn.
In onze NEO Bemiddelingspraktijk zien we verschillende belevingen en beslissingen: enerzijds koppels die kiezen voor een relatieherstelbemiddeling, anderzijds koppels voor wie een scheiding het logisch gevolg is van overspel.
