Bemiddeling verplichten is als vloeken in de kerk. Bemiddelen stoelt op vrijwilligheid en de bereidheid om samen tot een vergelijk te komen.
Toch gaan er meer en meer stemmen op om bemiddeling te verplichten. Sinds 12 juli 2018 kan zelfs een gerechtelijke bemiddeling door de rechter bevolen worden, ook als niet alle partijen het daarmee eens zijn.
Als bemiddelaar zeg ik dat dit eigenlijk niet kan. Een verplichting te bemiddelen staat haaks op wat bemiddelen is. Wat m.i. beter is en wel kan is bemiddeling meer bekend maken zodat betrokkenen weten wat bemiddeling inhoudt en wat de taak en rol van een bemiddelaar is, en wat bemiddeling voor partijen als voordelen kan opleveren. Zo wordt duidelijk op welke wijze een strijd voor de rechtbank kan vermeden worden.
“Ik ben verplicht om te bemiddelen, en ik wil dat niet”
Naar aanleiding van bepaalde blogartikels en berichten in de pers bereiken me via mail en social media voorbeelden van opgelegde bemiddelingen. Sommige in de kijker lopende personen en zelfs bepaalde instanties sporen er immers toe aan om bemiddeling te verplichten.
Bijkomend worden we vandaag geconfronteerd met een onterecht gebruik van de term ‘bemiddelaar’. Denk maar aan de berichten op TV en radio, in kranten en magazines, over de aanstelling van een ‘bemiddelaar’ om de problemen tussen twee directieleden van de VRT op te lossen.
De term ‘externe raadgever’ die de Raad van Bestuur van de VRT gebruikt in een persbericht wordt door media getransformeerd in ‘bemiddelaar’ en ‘onderhandelaar’. Het is jammer want hiermee wordt een vertekend beeld gegeven van wat een bemiddelaar in wezen doet en wordt ‘onderhandelen’ gelijkgesteld met ‘bemiddelen’, wat het niet is.
Strikt gezien en volgens de definitie is een onderhandelaar iemand die bij onderhandelingen namens een partij optreedt. Een bemiddelaar treedt onafhankelijk en onpartijdig op voor beide partijen en faciliteert de onderhandelingen.
In een artikel in De Standaard van 28 december zegt een advocaat zelfs onomwonden dat ze bedenkingen heeft bij een onafhankelijke bemiddelaar. Zij stelt dat advocaten bemiddelen. Hiermee voorbijgaand aan wat bemiddeling echt is, en het bestaan miskent van door het Ministerie van Justitie erkende bemiddelaars.
Bemiddeling kan gerechtelijk worden opgelegd, maar dit dient genuanceerd
Sinds 12 juli 2018 kunnen rechters bemiddeling opleggen, ambtshalve of zelfs met akkoord van maar één van de twee partijen. De Raad van State had een advies geformuleerd om dit niet te doen. Maar dit advies werd opzij gelegd.
De wetgever oordeelt dat bemiddeling opleggen niet ingaat tegen de aard zelf van de bemiddeling, dat vrijwillig is en blijft.
Er is dus een nuance in deze verplichting te noteren.
De rechter legt de partijen op om hun geschil op te lossen via bemiddeling, MAAR hij dwingt de partijen niet om zelf tot een akkoord te komen.
Deze nuance houdt in dat enkel de verplichting opgelegd wordt om mee te werken aan een bemiddeling. De gerechtelijk aangestelde bemiddelaar zal nagaan of er bij de partijen bereidheid is om voluit voor bemiddeling te gaan. Als dat niet het geval is, dan meldt de bemiddelaar dat de bemiddeling niet tot resultaat leidde.
Het hoeft dan ook geen betoog dat bij scheidingen, de partner die niet instemde met bemiddeling, dit ervaart als ‘op extra kosten gejaagd worden’.
Ook voor de bemiddelaar zelf is het niet eenvoudig om aan de bemiddelingstafel één partner te hebben zitten, die van bij aanvang de hakken in het zand zet.
Bemiddeling bekend maken in de rechtbank
In deze is het waardevol dat in navolging van Brussel en Tongeren, in Antwerpen vanaf 2 januari 2020 een Permanentiedienst aanwezig is op de dagen van de inleidingszittingen van de Familierechtbank.
De familierechter oordeelt of partners al een poging tot bemiddeling hebben ondernomen. Als dat niet het geval is worden ze verwezen naar de Permanentiedienst.
Bemiddelaars (waaronder deze van NEO Bemiddeling) lichten beide partners gelijktijdig in over de verscheidene opties die er zijn om hun geschillen op te lossen. Partners kunnen na de toelichting dan oordelen of ze samen met de advocaten verder gaan met de procedure of vragende partij zijn om een bemiddeling op te starten of een tussenkomst vragen van de Kamer van Minnelijke Schikking.
Jammer is dat deze toelichting zo laat en eigenlijk te laat komt.
Koppels horen vaak dan voor het eerst van de mogelijkheid om via bemiddeling de scheiding te regelen. Met de advocaten in hun onmiddellijke omgeving zouden ze dan (kunnen) opteren om niet verder te gaan met de procedure die ze al zijn gestart? Wishfull thinking.
De praktijk zal uitwijzen of deze tussenstap op de inleidingszitting, zijn waarde heeft. Gemiddeld krijgen de familierechters in Antwerpen ca 100 dossiers per week te behandelen tijdens de inleidingszittingen. De statistieken zullen het uitwijzen of deze Permanentiedienst, bemand door erkende bemiddelaars, wezenlijk heeft bijgedragen aan een daling van het aantal pleitzittingen en vechtscheidingen.
Mini-handleiding ‘onderhandelen’ in een scheidingsbemiddeling?
Ook tijdens een bemiddeling wordt er onderhandeld, maar het is zaak om de rollen goed te onderscheiden en in te vullen. Een bemiddelaar bemiddelt, de partners maken afwegingen, doen voorstellen, wikken en wegen, onderhandelen en… beslissen samen.
In een eerder gepubliceerd blogartikel geven we tiips bij het onderhandelen tijdens een bemiddeling. Het s een praktische mini-handleiding ‘onderhandelen’ voor partners in scheiding. Het artikel bevat meer dan 50 concrete tips waarop partners in scheiding best letten als ze aan de bemiddelingstafel zitten of hoe ze zich best voorbereiden.
Zie de tips als glijmiddelen, een soort vaseline dat helpt om samen tot een vergelijk te komen. In geen geval een strategische denkoefening om de ander eronder te krijgen.
Blijf niet met vragen zitten, maar maak dus nu een afspraak.
Keuze uit 2 mogelijkheden, nu enkel nog de stap zetten:
- via telefoon 03 535 30 01 of
- via mail info@neobemiddeling.be
LET OP: ARTIKEL VAN TOEPASSING OP BELGISCHE WETGEVING
