Het is woensdagochtend bijna twaalf uur. De deurwaarder zit in zijn auto voor het notariskantoor te wachten.
Zodra ik hem een seintje geef, zal hij aanbellen en overgaan tot beslaglegging op de gelden die zich onder de notaris bevinden. Deze gelden betreffen de overwaarde (koopsom minus hypotheek) van de verkoop van de echtelijke woning die aan partijen zou moeten worden uitbetaald.
Op hetzelfde moment zitten cliënte en haar ex-man bij de notaris om daar de notariële akte voor de overdracht van de echtelijke woning te ondertekenen. De woning is verkocht en geleverd aan de kopers. Als patijen het notariskantoor hebben verlaten, bel ik gelijk de deurwaarder: “Je kan naar binnen om beslag te leggen.” Binnen enkele minuten is het beslag op de overwaarde van de woning gelegd. De notaris kan niet (meer) overgaan tot uitbetalen van de overwaarde. Dit geldbedrag is voor nu veiliggesteld.
Het klinkt als een fluitje van een cent. Even beslagleggen om de overwaarde veilig te stellen, maar aan deze handeling gingen die ochtend een heleboel stappen vooraf.
Na dagenlang overleg met de ex-man van cliënte over het uitbetalen van de overwaarde van de echtelijke woning, blijkt dat partijen niet tot overeenstemming komen. Cliënte wenst dat de gehele overwaarde aan haar wordt uitbetaald. Zij heeft op basis van de huwelijkse voorwaarden recht op een fors geldbedrag dat bij de overdracht van de echtelijke woning aan haar moet worden uitbetaald. Haar ex-man weigert deze afspraak uit de huwelijkse voorwaarden na te leven. Sterker nog, de ex-man probeert op allerlei manieren onder de overeengekomen betaling uit te komen.
Hierop heeft cliënte voorgesteld om de overwaarde in depot bij de notaris te storten. De overwaarde wordt dan pas uitbetaald als partijen overeenstemming hebben bereikt, of als de rechter de knoop over de verdeling van de overwaarde heeft doorgehakt. Ook daar gaat haar ex-man niet mee akkoord.
Sterker nog als de overwaarde na overdracht van de echtelijke woning aan de kopers niet direct wordt uitbetaald, weigert de man mee te werken aan de overdracht van de woning. De woning wordt dan niet op de afgesproken dag geleverd aan de kopers en er bestaat dan een risico dat de kopers aanspraak maken op de in de koopovereenkomst overeengekomen boete.
Cliënte sommeert haar ex-man daarom diezelfde avond nog om medewerking te verlenen aan de verkoop, zodat de overdracht van de woning aan de kopers kan plaatsvinden. Als haar ex-man daaraan niet meewerkt, houdt zij hem in diezelfde brief aansprakelijk voor eventuele schade (onder meer de boete) die zij zal lijden. De ex-man reageert niet.
Op de ochtend van de levering wil Cliënte het risico op een eventuele boete niet nemen. De overdracht moet doorgaan. Zij wil echter wel voorkomen dat de overwaarde wegvloeit naar haar ex-man. Zij vreest dat zij deze gelden na uitbetaling aan haar ex-man nooit meer terugziet. Een beslaglegging op de gelden onder de notaris is daarom onvermijdelijk.
De tijd begint echter te dringen. De overdracht van de woning is enkele uren later gepland en een conservatoir beslag is op dit moment niet meer haalbaar. Bij conservatoir beslag worden de gelden bevroren, totdat de rechter over de zaak een vonnis heeft gewezen. Een conservatoir beslag kan slechts worden gelegd, nadat eerst toestemming van de voorzieningenrechter is verkregen. Die tijd is er niet meer.
Gelukkig bestaat er een alternatief. Op basis van een zogenoemde grosse van een notariële akte kan (executoriaal) beslag worden gelegd. Bij executoriaal beslag mag er gelijk geëxecuteerd worden, omdat de titel daarvoor al is verkregen. De gelden worden dus niet bevroren, totdat een rechter zich over de zaak heeft uitgelaten, maar er dient direct tot uitbetaling te worden overgegaan.
Het afgeven van een grosse van een notariële akte is mogelijk als (kort gezegd) voldoende duidelijk is wie aan wie welk geldbedrag dient te betalen. Omdat de huwelijkse voorwaarden van cliënte concreet zijn over de betaling van haar ex-man aan haar, heb ik de notaris die de huwelijkse voorwaarden heeft opgesteld, verzocht een grosse af te geven. Deze notaris begrijpt dat er spoed is en binnen een goed uur ontvang ik de grosse in mijn mailbox. De titel om beslag te leggen is binnen.
De deurwaarder staat inmiddels klaar om beslag te leggen. De grosse dient echter eerst nog aan de ex-man te worden betekend met het bevel om onmiddellijk tot betaling over te gaan. Dat wil zeggen dat de ex-man van cliënte via een exploit van de deurwaarder ermee bekend wordt dat hij tot betaling dient over te gaan. De ex-man staat nog ingeschreven op het adres van de echtelijke woning, maar die woning wordt diezelfde ochtend nog aan een derde overgedragen. Het exploit van de deurwaarder zal hem dus niet bereiken. Om die reden betekent de deurwaarder openbaar en rijdt daarna door naar de notaris waar de overdracht van de echtelijke woning zal plaatsvinden. En daar zit de deurwaarder iets voor twaalven in zijn auto te wachten op het teken dat beslag mag worden gelegd.
Dat seintje krijgt hij van mij, nadat partijen de notaris hebben verlaten. De inkt van de notariële akte voor de overdracht van de echtelijke woning is nog niet droog, of de gelden van de overwaarde liggen onder beslag. Partijen kunnen niet worden uitbetaald. Cliënte heeft de overwaarde van de woning veilig gesteld. Opgelucht haalt zij adem.
Het leggen van beslag is ingrijpend, zeker in een echtscheiding. Het komt de verstandhouding tussen de voormalig echtgenoten niet ten goede, maar in deze kwestie had cliënte geen andere keuze. Als zij niet in actie was gekomen, had zij de gelden vermoedelijk niet meer teruggezien. Cliënte stond open voor een alternatieve route, waarbij in onderling overleg een depotovereenkomst bij de notaris wordt ondertekend en de gelden na akkoord van partijen of na een uitspraak van de rechter worden uitbetaald. Haar ex-man weigerde, hij wilde het onderste uit de kan (alle overwaarde naar hem toe), maar kreeg uiteindelijk het deksel op zijn neus.
