Op maandag 5 oktober wordt op de Nederlandse TV zender KRO-NCRV 2 de documentaire uitgezonden: “Tot de dood ons scheidt”. Een indringend portret van twee echtparen die na 40 jaar huwelijk besluiten om uit elkaar te gaan.
De nauwe contacten die ik onderhoud met de researcher en filmmaker boden me al de gelegenheid om de film te zien. Een schitterend werkstuk dat een inkijk geeft in het proces van echt-scheiden.
In “Tot de dood ons scheidt” mogen we mee over het relatiemuurtje kijken van Marga en Mat en van Gerda en Bennie.
We zitten mee in de spreekkamer van de bemiddelaar. De koppels bespreken de oorzaak van hun breuk, maken zich emotioneel los van elkaar, verdelen de inboedel en zetten uiteindelijk hun handtekening onder hun scheidingsovereenkomst.
De pijn van scheiden maar ook de troost
Filmmaker Niels van Koevoorden toont in de 48 minuten durende documentaire, zonder enige opsmuk, het proces van echtscheiden op latere leeftijd. Het dwingende kader waarbij de echtparen de kijker recht in de ogen kijken, legt op een weinig verhullende wijze de pijn van scheiden bloot.
Het verdriet, de spijt, de melancholie van de gedeelde herinnering. Maar tegelijk ook de troost, de opluchting zelfs, als ze aan het einde van het bemiddelingstraject hun handtekening zetten, net zoals ze dat deden toen ze trouwden.
Verbonden en vergroeid
Uit elkaar gaan als je bijna 70 jaar bent is verdrietig, maar ook moedig, soms zelfs noodzakelijk. Tijdens het hobbelige echtscheidingstraject tonen Marga, Mat, Gerda en Bennie veel empathie voor hun voormalige geliefde. Het uit elkaar gaan laat zien hoe verbonden ze in feite zijn, hoeveel gedeelde geschiedenis en herinneringen er zijn, zelfs hoe hun kledingstijlen in de loop der jaren vergroeid zijn geraakt.
Filmmaker Niels zegt over de documentaire het volgende: “Toen ik aan de film begon, moest ik denken aan het moment dat ik mijn eerste vriendinnetje verliet. De angst om de ander pijn te doen, het gebrek aan lef om de knoop door te hakken. Om dan uiteindelijk toch te kiezen voor mijn eigen geluk en stilzwijgend de deur uit gaan om een nieuwe weg in te slaan. Wetende dat je de ander daarmee groot verdriet doet. Dat proces heeft zich daarna nog enkele malen herhaald totdat ik mijn grote liefde trof. Daarmee lijkt ‘uitmaken’ iets uit mijn jeugd. Zeker als kind van ouders die al lang gelukkig getrouwd zijn, stond ik nooit stil bij het feit dat je op latere leeftijd ook kunt besluiten om je relatie te beëindigen, ook al heb je elkaar ooit eeuwige trouw beloofd”.
Met deze film wil Niels van Koevoorden het taboe doorbreken van scheiden op latere leeftijd. Immers, hoe ga je bij iemand weg als je 40 jaar met die partner aan de keukentafel hebt gezeten? Als je kinderen en misschien zelfs al kleinkinderen hebt?
De trailer van de film kan je hier bekijken.
Ook een boek over scheiden op latere leeftijd
In 2021 verschijnt bij uitgeverij Garant een boek over ‘grijs scheiden’. Al geruime tijd werk ik aan dit boek en hoop het tweede helft 2021 klaar te hebben. Verschillende malen heb ik van enkele uitgeverijen de vraag afgewimpeld om een boek te schrijven over mijn 12 jaar ervaringen als bemiddelaar van scheidingen. Ik vroeg me af wie in godsnaam zit te wachten op zo’n boek. Ook twijfelde ik omdat het boek misverstaan kan worden. Ik wil immers geen auteursgeld verdienen op de kap van. Reden ook dat alle auteursrechten worden afgestaan aan het Project U-Turn. Tot uitgeverij Garant me dus over de streep haalde.
Het boek zal bol staan van de ervaringen als bemiddelaar. Het boek zal verhalend zijn maar ook uitgebreide informatie verstrekken over al die zaken die dienen afgesproken als een scheiding dient geregeld. Scheiden op latere leeftijd is toch anders dan op jongere leeftijd.
De verscheidenheid van aanpak en de wijze waarop koppels tot overeenstemming komen, hoe moeilijk de beslissingen zijn en de grote impact ervan als je op latere leeftijd er alleen komt voor te staan. De confrontatie en ook de frustratie als je partner na meer dan 35 jaar meedeelt dat er een nieuwe liefde is. Kortom sprekende getuigenissen, verhalen die aan de ribben blijven plakken en voor veel gescheiden partners zo herkenbaar zullen zijn.
Voor partners die een scheiding overwegen kan het boek helpend zijn om een keuze te maken, na wikken en wegen of ze zo nog verder willen leven als bedrogen partner, in een relatie van broer-zus waar passie geschiedenis is, of hoe het leven als verzorger wordt beëindigd en hoeveel pijn het doet die moeilijke stap te zetten. Confronterende lectuur dus maar wel levensecht.
Per hoofdstuk worden tips gegeven om samen tot een vergelijk te komen, ook tips met aandachtspunten ter voorbereiding van de bemiddelingsgesprekken.
Het is niet de bedoeling dat het boek aanzet tot scheiden, want ook relatieherstelbemiddeling zal een plaats hebben in het boek. Natuurlijk komen ook verhalen aan bod over ‘wat na de scheiding’, hoe moeizaam het daten gaat en Hotel Romantiek levensecht is of science fiction lijkt.
Maar nog even wachten op de publicatie, voorzien in het najaar 2021.
