Hechting als de sleutel

Op 25 en 26 augustus 2016 heb ik een zeer inspirerende tweedaagse training gevolgd.

Misschien wel één van de meest waardevolle trainingen tot nu toe, juist omdat werd teruggegaan naar de kern; de hechtingspuzzel, voor Kindbehartigers, gegeven vanuit het Neufeld Institute Nederland. Hechting loopt als een rode draad door ons leven en vormt de basis van waaruit relaties worden opgebouwd. Eén van de grondleggers van hechting is Bowlby. Maar al voordat Bowlby met de term hechting kwam, bestond het fenomeen rondom relaties al. De mens kan immers niet leven zonder verbinding, zonder een betekenisvolle relatie in zijn leven.

Hechting betekent de drang of de relatie die wordt gekenmerkt door het nastreven en behouden van nabijheid. [1]

Betekenis hechting
Vanuit de basis zijn kinderen hier na de geboorte mee bezig, waarbij de verantwoordelijkheid rondom de relatie en het hechtingswerk bij de ouders/verzorgers behoort te liggen. De zintuigen zijn in de eerste levensjaren van belang om hechting vorm te geven. Hierna komen kopiëren, taal, loyaliteit, zich belangrijk voelen, gevoelens zoals liefde en begrepen worden. In de eerste zes of zeven levensjaren wordt hiervoor de basis vormgegeven, als het allemaal verloopt zoals het zou moeten verlopen.

Ouder-kind relatie
In een gezonde ouder-kind relatie zal de ouder als verzorger optreden waarbij het kind de ruimte en kans krijgt om afhankelijk te mogen zijn. In onze maatschappij klinkt afhankelijk als negatief. Echter betekent dit hier meer dat de relatie in een gezonde hiërarchische vorm bestaat. Het kind mag en kan afhankelijk zijn van de ouder waarbij de ouder de zorg op zich neemt voor het kind. Door omstandigheden kan dit veranderen, met alle gevolgen voor het kind. Wanneer een ouder niet beschikbaar is door ziekte, depressie of bijvoorbeeld een scheidingssituatie kan het zijn dat het kind de verzorgende rol op zich moet nemen. Tijdelijk dan wel vanuit een structurele vorm, waarbij parentificatie kan optreden.

Werkveld
Voor ons als professionals is het van groot belang om naar de wijze van hechting te kijken. Op welke wijze is het kind, vanuit de zes lagen rondom hechting die er zijn, gehecht aan zijn hechtingsfiguren; de ouders, verzorgers, maar soms ook een ander nabij persoon, zoals een grootouder, een oom of tante of een goede vriend. Wanneer de hechting veilig en gezond is, voelt een kind het vertrouwen dat wanneer de hechtingsfiguren uit beeld verdwijnen zij ook terug zullen keren. Nabijheid hoeft dan niet direct meer aanwezig te zijn, maar kan meer indirect plaatsvinden.

Hierbij geldt; des te meer fysieke afstand, des te dieper de hechting moet zijn gelegen.

Maar wat als zich knelpunten voordoen binnen de hechting? Vandaag de dag, en tijdens de training kwam dit naar voren. Binnen onze maatschappij zijn wij vooral bezig met symptoombestrijding, in plaats van terug te gaan naar de kern, waarbij hechting de sleutel vormt! Zo zijn kinderen die een afweermechanisme hebben opgebouwd, vanwege knelpunten binnen de hechting, van het kastje naar de muur gestuurd. Van hulpverlener naar hulpverlener totdat er een stempel vanuit bijvoorbeeld de DSM categorie is opgelegd. Terwijl in deze gevallen de kern van het vraagstuk lag in de hechting, zoals door een verwijderingscomplex, waarbij een kind verhard is en tegenovergesteld gedrag is gaan vertonen. Eens te meer moet dus aandacht besteed worden aan de basis, de kern, oftewel de hechting, en wat hieromtrent speelt.

Juridisch speelveld
Ook wanneer zich een scheiding voordoet, zien wij soms scheve situaties ontstaan. Denk aan de omgangsregeling die door een rechter kan worden vastgesteld. Zo maakte ik zelf in een zaak mee waarbij ik als Kindbehartiger heb ondersteund. Een meisje van vier had 3,5 jaar geen contact met haar vader gehad. De rechter bepaalde, zonder dat verder naar het meisje is gekeken, een omgangsregeling met een opbouw van één uur naar vier uur binnen drie maanden, daarna naar acht uur en vervolgens een ‘normale’ omgangsregeling plus een weekendregeling met overnachting. Hoe is binnen deze regeling rekening gehouden met de hechting vanuit het meisje? Wat is een ‘normale’ omgangsregeling en hoe ziet men dit? Kunnen hier wel standaarden voor gelden of betreft dit steeds maatwerk nu ieder kind uniek is?

Waarom wordt in zulke situaties niet bepaald dat er een omgangsregeling tot stand moet worden gebracht, passend bij het kind, de situatie en dat hier vanuit het professionele werkveld begeleiding bij nodig is zodat uiteindelijk een maatwerk regeling kan worden gecreëerd. Het opbouwen van een duurzame relatie moet hierbij voorop staan in plaats van de kwantitatieve uren. Dit sluit ook aan bij de vereisten vanuit het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind.

De juridische omgangsregeling ligt mijns inziens mijlenver af van dat wat met de hechtingstheorie te maken heeft.

Hierover is uitgebreid gesproken met de trainer van het Neufeld Institute. Wat wij samen willen doen, is de hechtingstheorie die aan de orde is geweest verder verspreiden. Onder rechters, professionals, de sector en de politiek. Dit aangezien de essentie en antwoorden veelal liggen in de kern die raakt aan hechting. Wij hebben nog een lange weg te gaan, maar pakken de uitdaging hieromtrent uiteraard met beide handen aan.

[1] Neufeld Institute, Gorden Neufeld

ARTIKEL GESCHREVEN DOOR MARIEKE LIPS – KidsInbetween – Kindbehartiger – Auteur boek Bekrast

Neem nog even de tijd om onze poll in te vullen aub!