Vanuit mijn rol als Kindbehartiger ondersteun ik kinderen en hun ouders in een scheidingssituatie.
Iedere keer wanneer ik naar een kind luister en (al spelenderwijs) met een kind in gesprek ga, bemerk ik hoeveel woorden het kinderhart eigenlijk spreekt. Soms letterlijk door de woorden uit te spreken, maar veelal door de non verbale signalen, de lichaamstaal, de uitdrukking in de ogen en zoveel meer. Het kinderhart spreekt meer dan duizend woorden. Ieder kind verdient het om het hart op een voor hem of haar passende manier te kunnen laten spreken!
In de praktijk
Graag neem ik jullie als lezers aan de hand van een casus mee richting het kinderhart. Beeld je het volgende in; drie kinderen van 11, 14 en 15 jaar oud hebben net vernomen dat hun ouders uit elkaar gaan. Ieder kind heeft de scheidingsmelding op een eigen manier tot zich genomen. De een is stil, maar voelt intern veel, en is alles nog aan het verwerken. De ander spreekt vooral de gevoelens uit en de derde is meer rationeel van aard. De rollen wisselen elkaar zo nu en dan ook af.
De voelsprieten van alle drie de kinderen staan al maanden op scherp en van een van hen zelfs al meer dan een jaar. Zij hebben al langer aangevoeld dat er wat stond te gebeuren en eigenlijk zijn zij opgelucht dat het hoge woord er eindelijk uit is.
Over het vervolg maken zij zich alle drie wel veel zorgen; wat gaat er praktisch en financieel allemaal gebeuren, wat kunnen ze wel en niet zeggen, wat zijn de eigen wensen precies (want we kunnen niet in de toekomst kijken en wellicht is het straks anders) en wat zijn de regels in Nederland rondom scheiden?
Ook de financiële vraagstukken en de wettelijke regels baren deze kinderen zorgen. Ze struinden Internet al af om zichzelf te kunnen informeren.
Wij kunnen hierbij simpelweg gaan aangeven dat deze zorgen niet bij hen hoeven te liggen en een verantwoordelijkheid is van de ouders. Echter neemt dat niet weg dat deze zorgen er wel degelijk zijn en er ook mogen zijn, vanuit hun kindperspectief. Waarom? Omdat de kinderen willen dat de situatie evenwichtig verdeeld wordt en straks niet een van de ouders slechter af is dan de ander. Dat maakt dat de financiën en andere regels in het hoofd van deze kinderen een rol spelen. Niet omdat zij tot in detail de bedragen willen inzien of alle regels tot zich willen nemen, maar zeker willen weten dat het straks goed gaat met allebei de ouders en zij hen allebei evenveel willen blijven zien.
Kinderen willen niets liever dan helderheid. Helderheid over waar zij aan toe zijn, waar zij gaan wonen en hoe de nieuwe situatie eruit komt te zien. Het liefst zo snel mogelijk. Verandering staat in hun ogen ook voor iets nieuws en kinderen geven soms zelf aan toe te zijn aan een nieuwe start. Een nieuw begin voor iedereen. “Opnieuw beginnen kan immers altijd, zeggen zij, dat maakt het leven juist leuk en spannend.”
Het hart van kinderen
De woorden, ogen en lichaamstaal van kinderen spreken boekdelen. Waar de een spreekt, zwijgt de ander. Willen wij nu eigenlijk dat het zwijgende kind ook woorden gaat gebruiken omdat dat makkelijker voor ons is of kunnen wij richting het kind aangeven dat op deze manier ‘spreken’ ook mag en iets zegt? Waarbij wij het kind meegeven dat het wordt gezien, dat het weet dat er geluisterd wordt en het zijn of haar eigen tempo mag pakken.
Het kinderhart van kinderen toont ons hoeveel gevoelens er eigenlijk spelen bij kinderen. Details die hen raken; woorden die onbewust binnen het gezin worden uitgesproken, gezichtsuitdrukkingen, een muzieknummer, een film, een foto aan de muur, een groepsapp, kledingstukken, geuren, kleuren, herinneringen en zoveel meer.
Wat bij mij vooral is blijven kleven, is wat de inschrijving van kinderen bij een van de ouders doet. Een praktisch aspect dat geregeld moet worden. Een regel die geldt in Nederland en belangrijk is voor Gemeenten. Maar deze regel draagt ertoe bij dat kinderen het gevoel krijgen te moeten kiezen tussen hun ouders. Kan het niet anders, volgde er als vraag; kan de wet niet veranderd worden zodat wij gewoon bij allebei onze ouders ingeschreven kunnen staan? Want dat is wat zij willen; van ieder huis een sleutel, bij iedere ouder binnen kunnen lopen wanneer zij willen en zich in ieder huis ‘thuis’ voelen. Zich vrij kunnen bewegen tussen beide ouders. Daar kan geen regel tegenop. Hoe krom is het dan eigenlijk dat deze regel nodig is maar dusdanig snijdt in het gevoel van kinderen?! Zoveel verdriet en onrust veroorzaakt, vanuit de loyaliteit en de angst om te moeten kiezen. Details en regels die kinderen in hun kinderhart raken. Regels die wij met zijn allen vaker door de ogen van kinderen zouden mogen gaan bekijken!
Niet direct de scheiding zelf, maar alle onzekerheden die hierbij komen kijken, voelen de kinderen in hun kinderhart. Dit maakt dat ik opnieuw het belang aankaart van ondersteuning voor ieder kind in het beginstadium van een scheiding. Omdat kinderen simpelweg met vragen leven die zij beantwoord willen hebben. Vragen die zij vanuit een loyaliteit soms niet kunnen stellen aan hun ouders. Omdat zij hun ouders niet willen kwetsen. Maar zij wel dingen soms anders zien dan hun ouders en dit zou kunnen bijdragen aan een oplossing. Omdat details het kinderhart raken en het kinderhart niet altijd de woorden kan vinden om alles uit te spreken.
En omdat kinderen meedenken en informatie nodig hebben. Ja soms ook op volwassen niveau denken zij mee, puur omdat zij zich verantwoordelijk voelen en zich zorgen maken over hoe nu verder. Iets waar wij hen bij uitstek bij kunnen ondersteunen. Vroegtijdig, laagdrempelig, zonder onnodig aan kinderen te plukken, maar zodat ieder kind met een vertrouwd en veilig gevoel verder kan na een scheiding.
Door: Marieke Lips – KidsInbetween – Kindbehartiger – Auteur boek Bekrast
ARTIKEL IN SAMENWERKING MET MARIEKE LIPS
