Hét gesprek met de kinderen

Tijdens een van de eerste gesprekken opperde ik ook de mogelijkheid om met de kinderen te praten omdat ik tussen neus en lippen hoorde dat er behoorlijk wat emotionele onenigheid was tussen de scheidende echtelieden.

Hij vindt alles wat zij doet ten opzichte van de kinderen niet oké, alleen hij doet zijn best en zij niet. Vindt hij. Zij heeft al een ander. Tevens heeft moeder de echtelijke woning al verlaten, het was niet meer houdbaar. Mede daardoor. Hij snapt inmiddels ook dat het al jaren niet goed zit, dus dat zij iemand anders heeft begrijpt hij maar naar de kinderen toe vindt hij het te vroeg. Hij praat met de kinderen over veel zaken die de scheiding aangaan. Wat zij ervan vinden..

Hij ging gretig in op mijn aanbod. Het leek hem een uitstekend idee: de kinderen konden hun verhaal kwijt en dan zou ik wel bevestigd horen hoe slecht hun moeder het deed met hen. Een draak van een reden om een gesprek met de kinderen te voeren natuurlijk, maar als mediator heb ik geleerd wijselijk mijn mond te houden en mijn pokerface af en toe op te zetten: Oost-Indisch luisteren (ik laat non-verbaal blijken dat ik gehoord heb wat cliënt zei, maar ga er niet op in). 

Ik checkte bij haar of zij het goed vond. Ineengedoken zat zij aan tafel, als een bang vogeltje met verdriet in haar ogen. Het kon er ieder moment uit druppen, toch knikte zij instemmend haar ‘ja’.

Vrijdagochtend had ik met de jongens afgesproken. Oudste deed de voordeur open. Onder de klep van zijn baseball petje keken een paar donkere ogen mij aan, hij stelde zich voor en ging mij voor naar de tafel waar zijn broertje zat te wachten. Nadat hun vader koffie had ingeschonken, zijn biezen had gepakt voor de komende twee uur, vroeg ik naar hun liefde voor voetbal. Een muntje was overbodig, het gesprek kwam als vanzelf op gang. Al kletsend stuurde ik het gesprek naar waarvoor ik kwam: met hen in vertrouwen praten over de situatie thuis. Ik drukte hen op het hart dat zij alles konden vertellen, dat het tussen hen en mij bleef. Dat ik hun ouders niets zou vertellen behalve dát, wat zij zouden willen, wat ik moest overbrengen. Als messenger van hen fungeren. We hebben het vertrouwen in elkaar beklonken met een boks. Een nieuw positief verbond was geschapen.

Zo vertelden zij dat hun vader en hun moeder ruzie maakten waar zij bij waren en tijdens die ruzie om hun mening vroegen: ‘wat vinden jullie daar nou van?’

De jongens vertelden van alles, gaven antwoord op mijn vragen, soms alsof het op het puntje van hun tong lag, soms bedachtzaam. Soms met de wijsheid van een volwassene. Het was uiterst bijzonder: zo vertelden zij dat hun vader en hun moeder ruzie maakten waar zij bij waren en tijdens die ruzie om hun mening vroegen: ‘wat vinden jullie daar nou van?’

Zij wilden helemáál niet betrokken worden bij de sores van hun ouders. Zij wilden hun ruzies niet horen. Dat zij, hún ouders, zich moeten gaan gedragen als volwassenen in plaats van als ruziënde kleine kinderen. Dat zíj kind wilden zijn en niet de adviseurs van hun ouders. Dat zíj wilden voetballen en zich met school bezig kunnen houden. Dát! 

Deze jongens maakten mij wel heel erg duidelijk dat de scheiding van hun ouders hún beslissing was. Niet die van hen. En dat zij dat ook als zodanig dienden af te wikkelen. 

Moeder heeft mij in een van de eerdere gesprekken verteld dat zij heel graag haar nieuwe vriend aan de jongens wil voorstellen. Zij is van mening dat zij ook dat tijdstip van kennismaken bepaalt, niet de jongens. De jongens hadden hun moeder daarop gezegd dit nog niet te willen. 

Het gesprek leidde vanzelf naar de nieuwe vriend van hun mama, toen ik vertelde dat ik van het bestaan van die meneer wist knikten zij instemmend. Het kwam als vanzelf los: zij vonden het wel oké dat hun mama een nieuwe man had ontmoet. Dat zij blij van hem werd vonden zij wel fijn. Ik vroeg hen hoe zij het zouden vinden hem eens te ontmoeten. Hun antwoord was bijna in koor: ‘dat is wel goed, maar niet nu. Dat willen wij nog niet. Nu nog niet, later misschien wel. Wanneer wij het willen.’  Dat was klip en klare taal. 

Hij zei: ‘het voelt alsof ik in de steek word gelaten. Alsof ik niet belangrijk ben’… Hartverscheurend. 

Ik vroeg hen ook naar wat zij het vervelendst vonden aan de situatie, dat hun ouders gaan scheiden. De jongste antwoordde met ‘dat mama er niet altijd is voor mij, dat zij druk is met haar nieuwe vriend en niet met ons’. Zijn heldere blauwe oogjes werden mat, zijn schoudertjes gingen hangen; zijn verdriet zichtbaar. Ik nodigde hem uit te vertellen, als hij dat wilde. En hij begon..  Dat hij samen met zijn moeder bij zijn opa en oma zou slapen. Hij had zich er zo op verheugd omdat zij ook vaak weg was vanwege haar werk. Het samen slapen ging niet door díé avond omdat zijn moeder toch bij haar vriend ging slapen. Zijn teleurstelling was voelbaar en het verdriet vulde zijn oogjes. Zijn emoties troffen mij als een schot in de roos. 

Ik vroeg hem wat dat met hem deed, toen, hoe dat voor hem voelde. Hij vertelde: ‘het voelt alsof ik in de steek word gelaten. Alsof ik niet belangrijk ben’… Hartverscheurend. 

Het was bijzonder om te zien hoe open de jongens waren, hoeveel zij wilden vertellen en hoe zij zich voelden. Als afsluiter vroeg ik hen wat zij het liefst zouden willen, een soort harte wens én of ik hun ouders nog iets moest vertellen wat zíj graag wilden. Dus een boodschap overbrengen naar hun ouders in de hoop gehoord en gezien te worden. Ze veerden op en jongste brandde los: ‘we willen gewoon dat zij geen ruzie meer maken waar wij bij zijn en dat ze zelf hun problemen oplossen. Laat ze het zelf oplossen als grote mensen en ons er niet bij betrekken. Wij willen gewoon kunnen voetballen. Oudste haakte in: ‘en ik wil gewoon rustig met mijn school bezig kunnen zijn’. Weer in koor: ‘en dat ze er voor ons zijn en niet alleen met zichzelf bezig zijn’.

Met z’n drieën hebben we het filmpje van Villa Pinedo gekeken. Het filmpje waarin al tekenend wordt uitgelegd dat scheiden geen zaak van kinderen is. Op het einde zie je een kind wat een enorme kei (formaat hunebed) op zijn rug meesleept. Oudste knikte bevestigend dat dat voor hem ook zo voelde, de verantwoordelijkheid die hij voelde voor zijn broertje en het gedrag van zijn ouders. Zwaar, immens zwaar. 

We sloten na dik twee uur kletsen af met een high five en een voor de jongens goed gevoel. Dat gevoel was zichtbaar en opgelucht vertrokken zij naar opa en oma. Als slot van dit gesprek schoven hun nieuwsgierige ouders nog even aan. We keken wederom het filmpje en dat deed hen enigszins verstommen. Alsof de herkenning van hun acteren daar was. Die kei werd hen pijnlijk duidelijk. Zij beloofden beterschap.