Narcisme en het samengestelde gezin

Omgaan met narcisme of met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (*) is zwaar, en voor een samengesteld gezin zelfs loodzwaar te noemen.

Loodzwaar omdat de problemen en uitdagingen van een samengesteld gezin al een behoorlijke stempel drukken op het gezinsleven. De kenmerken van een stiefgezin raken veelal de emotie, en laat dit nu net ook hét werkterrein van de narcist zijn. Voor het omgaan met narcisme (binnen gezin of bij expartner), is het belangrijk je er zo spoedig mogelijk tegen te wapenen. Hierover straks meer.

NARCISME

Narcisme en een narcistische persoonlijkheidsstoornis (*) zijn zeer complex. Het gaat vooral om zwaar emotioneel misbruik. Om geheel in de macht van de narcist te komen, breekt hij zijn slachtoffer(s) geestelijk af.  Niet zelden heeft dit als gevolg:

• verlies aan identiteit en gebrek aan zelfvertrouwen
• afhankelijkheid en onzekerheid;
• op je tenen lopen om de narcist ter wille te zijn;
• depressie, angst, slapeloosheid;
• weerloos, uitgeput en leeg zijn;
• het narcistisch slachtoffer syndroom wat ook veel weg heeft van het Stockholmsyndroom (slachtoffer krijgt sympathie voor de narcist)

De uitermate charmante, spontane en humoristische narcist, het is een wolf in schaapskleren. De stap van Dr. Jekyll naar Mr. Hyde. Vanuit de Griekse mythologie was Narcissus de zoon van de riviergod Kephissos en de nimf Liriope. Reden waarom in dit artikel mannelijk staat, maar het kan ook als vrouwelijk worden gelezen.
(*) Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is voortdurend en overheersend, en hierdoor ernstiger dan narcisme.

DE MEEST VOORKOMENDE KENMERKEN VAN NARCISME:

1. Gaslighten
   Een vorm van psychologisch misbruik waarbij de geest zodanig wordt gemanipuleerd, dat het slachtoffer het zelfvertrouwen verliest en twijfelt aan zijn eigen geheugen, waarnemingen en gezond verstand.
2. Emotioneel misbruik
   Van chantage, silence treatment, het opwekken van medelijden, hatelijkheden tot aan minachting. Het is het projecteren van de enorme onzekerheid en gevolgen van hechtingsproblematiek van de narcist op zijn slachtoffer.
3. Geen emoties, empathie of geweten kennen
   De narcist verafschuwt emotie en verbergt zich achter een uitermate charmant en sociaal masker. Misleidend voor de omgeving. De narcist wil volkomen autonoom blijven en op geen enkele manier beïnvloed of geraakt worden door iets of iemand anders. De narcist ontloopt emotionele of serieuze gesprekken door pathologische leugens.
4. Pathologisch liegen
   De narcist liegt bewust met als doel zich beter en groter voor te doen dan hij werkelijk is. Het valt uiteindelijk op door tegenstrijdigheden; een niet-kloppend gezinsverhaal, een dubbelleven of een onjuist ideaalbeeld schetsend van een zogenaamde perfecte carrière. Het liegen gaat zover dat ook herinneringen uit leugens bestaan.
5. Grootheidswaanzin en verering
   Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis voelen zich vele malen beter dan anderen, zijn superieur en hebben de neiging om ‘gelijkwaardigen’ te adoreren en op een voetstuk te plaatsen. De logica hiervan is wanneer iemand die dichtbij staat als perfect beoordeeld wordt, die perfectie ook op de narcist afstraalt.
6. Enorme behoefte aan controle
   De narcist wil autonoom zijn en niet afhankelijk van een ander. In plaats van een behoefte of een voorkeur uit te spreken, manipuleren en orkestreren zij mensen en gebeurtenissen zodanig dat de uitkomst voor hen het meest gunstig is.

KOM LOS VAN DE NARCIST DOOR JE ERTEGEN TE WAPENEN!

Het oplossen van ruzies en conflicten is niet iets dat bij de narcist past. Het is juist daarom, dat je jezelf moet aanpassen in plaats van de verwachting te hebben door praten er samen uit te komen. Met veel zorg, aandacht of liefde kun je de narcist niet veranderen of tot andere gedachten brengen. Als de narcist onderdeel is van je gezin of je expartner betreft, zul je altijd met hem in verbinding blijven. Het is juist hierom van belang waar mogelijk los te komen van de narcist.

Hier volgen enkele handvatten hoe:

• Vraag je niet af waarom je niet kunt doordringen tot de narcist. Een narcist denkt en voelt totaal anders dan niet-narcisten. Stel je verwachtingen bij.
• Accepteer de wetenschap dat narcisme nooit over zal gaan. De enige manier om met narcisme om te gaan is jezelf veranderen. Verander jouw beeld en vooral hoe je reageert op de narcist.
• Speel het spel niet mee door jouw grenzen aan te geven en nee te zeggen. Laat je niet uitlokken en breek het gesprek af als emotioneel misbruik dreigt.
• Is de narcist een dierbare, blijf corrigeren en laat weten dat dit niets zegt over minder houden van hem.

Al eerder spraken wij over de loodzware emotionele dobber als een samengesteld gezin te maken krijgt met problemen en uitdagingen. Wij noemen er een aantal die ook het terrein van de emotie zijn:

• bloedband (onvoorwaardelijk) versus de stiefband (voorwaardelijk)
• loyaliteitsconflicten
• bloedwrok (druk op relatie door kritiek op elkaars kinderen).
• een samengesteld gezin heeft vaak verlies door scheiding als fundament waardoor schuldgevoel meespeelt.

Komt hier ook nog het omgaan met narcisme bij, je (alleen én samen) van goede huize moet komen om hiermee om te gaan. Zorg dat je met hulp stevig in de schoenen staat op minstens bovengenoemde vier kenmerken.

Stap voorbij de schaamte. Slachtoffer zijn van narcisme kan iedereen overkomen. Verberg het niet, en probeer er zoveel mogelijk over te praten als voor jou goed is en goed voelt.

Meer lezen van Marianne? Klik hier voor meer artikelen van STIEFenCO!