Steeds meer mensen geven de voorkeur aan online scheiden, omdat dit vaak sneller en goedkoper is dan de traditionele manier van scheiden. Sommige advocaten hebben echter kritiek op deze digitale scheidingsvorm. Maar is dat terecht?
Elk jaar stranden er ongeveer 35.000 huwelijken. Wanneer het besluit is genomen om te scheiden, stap je naar de advocaat. Dit is verplicht volgens de wet, omdat alleen een advocaat processtukken kan indienen bij de rechtbank. Mensen kloppen vaak ook om de juridische kennis aan bij een advocatenkantoor. De rol van de advocaat bij scheidingen is echter langzaam maar zeker aan het veranderen, mede omdat veel juridische informatie op internet te vinden is.
Experts van ABN Amro voorspelden onlangs dat de advocatuur meer last krijgt van de digitalisering. De concurrentie van branchevreemde en buitenlandse partijen die juridische diensten aanbieden neemt toe. Bovendien zouden veel advocaten zelf nog maar weinig gebruikmaken van nieuwe technologie. Hun beoogde klanten doen dat wel; zij gaan zelf op internet op zoek naar informatie. Steeds meer (overheids)instanties zetten dan ook informatie over scheiden online om mensen te bij te staan.
Overheidsinitiatieven
Op de website van de overheid staat bijvoorbeeld beschreven waar je allemaal rekening mee moet houden als je gaat scheiden. Er bestaan nog talloze andere nuttige initiatieven voor mensen die in scheiding liggen. Zo biedt het platform Wijzer in geldzaken, een initiatief van het ministerie van Financiën, een handig lijstje van zaken waar je aan moet denken na een scheiding of relatiebreuk. Ook de Belastingdienst heeft op een rij gezet waar je zoal bij stil moet staan.
In het bedrijfsleven zien we ook tal van initiatieven om scheidingen zo makkelijk mogelijk te maken. Zo zijn websites voor online scheiden de laatste jaren stevig in opkomst. De advocatenbranche uit hier geregeld kritiek op. Een veelgehoord verwijt is dat dergelijke websites niet zorgvuldig genoeg zijn. Scheiden zou te ingewikkeld zijn om zomaar even via het internet te regelen en sites voor online scheiden zouden puur op prijs concurreren.
Sneller en goedkoper
Erik Baijens van de populaire scheidingssite Netjes Scheiden vertelt een andere kant van het verhaal. Volgens de specialist mogen advocaten ook weleens kritisch naar zichzelf kijken. Zo weet Baijens dat de vaak forse rekeningen van een advocaat veel mensen tegenstaan. Bovendien is het inschakelen van een advocaat doorgaans niet bevorderlijk voor een toch al gespannen situatie, stelt hij. “Wij doen een beroep op de mensen zelf om een scheiding goed af te handelen. Het belang van de kinderen staat daarbij centraal.”
Online scheiden heeft een aantal belangrijke voordelen vergeleken met de traditionele manier van scheiden. De snelheid en de prijs bijvoorbeeld. Maar er is meestal ook meer bereidheid bij beide partijen om afspraken te maken. “Er is meer draagvlak”, zegt Baijens. “Mensen onderhandelen samen en komen tot goede afspraken. Daarnaast krijgen ze van ons allerlei handige documenten die aan alle juridische vereisten voldoen. Vaak is dat een invuloefening.”
Bemiddelaar op de achtergrond
Scheiden 3.0 noemt Baijens het. Hij voorspelt dat online scheiden over 10 jaar de norm is. “Advocaten zijn vaak minder belangrijk voor het hele traject dan ze soms doen voorkomen.” Baijens’ doel is om het scheidingsproces te ‘dejuridiseren’ en een scheiding dus zoveel mogelijk zonder een advocaat te regelen. Daarom biedt Netjes Scheiden naast een stukje controle ook bemiddeling aan tafel, mocht dat nodig zijn. “We helpen de scheiding afronden, maar blijven zoveel mogelijk op de achtergrond.”
Naar de advocaat stappen moet volgens de expert de laatste optie zijn. Want uiteindelijk neemt de rechter dan de beslissing die je graag het liefst zelf neemt en deze pakt praktisch gezien niet altijd handig uit. “Wij willen mensen helpen om zelf digitaal zo veel mogelijk af te handelen. Daarnaast voorkomen we dat ze verkeerde beslissingen nemen. Bijvoorbeeld op het gebied van bepaalde (fiscale) regelingen. Het komt namelijk weleens voor dat ex-partners afspraken maken die niet haalbaar of minder verstandig zijn. Wij toetsen dat voor onze klanten.”
Consequenties van afspraken
Als voorbeeld noemt Baijens de ouders van een tweejarig kindje. Zij wilden co-ouderschap. “Maar een dergelijke constructie is niet in het belang van het kind. Het is verstandiger om korte contactmomenten in te plannen. Bij kinderen tot vijf jaar speelt de hechtingsproblematiek een rol. Het is belangrijk dat ouders dit goed bespreken. We bellen mensen na om te overleggen of er haalbare afspraken zijn gemaakt. We leggen dan uit wat de consequenties zijn van de desbetreffende afspraak. Vervolgens bepaalt de klant of hij het nodig vindt om zaken te herzien of nader te overleggen.”
Online scheiden is vooral een uitstekende keuze voor ex-partners die er graag samen op een positieve manier uit willen komen en niet te veel geld aan de hele procedure willen besteden. “Hoe eenvoudiger de scheiding is, hoe beter.”
Ook voor complexe scheidingen?
Volgens Baijens leent online scheiden zich minder goed voor complexe scheidingen. “Een scheiding wordt bijvoorbeeld al snel ingewikkeld wanneer één van de partners in het gezamenlijke koophuis wil blijven wonen. Aan die situatie zitten namelijk een aantal haken en ogen. Maar ook een eigen bedrijf of kinderen zijn complicerende factoren. Zo moet je zelf een solide ouderschapsplan kunnen maken als jullie samen een of meerdere kinderen hebben.”
Toch hoef je bij een iets ingewikkeldere scheiding zeker niet gelijk naar de advocaat te gaan. Baijens: “Je kunt dan ook een controlepakket afnemen, eventueel met een paar uur advies erbij. Als zaken net wat anders liggen dan je denkt, dan word je daarop gewezen. Tijdens een consult komen deze punten aan bod. Dan weet je dat alles klopt voordat je naar de rechter gaat. En zelfs met een paar uur advies erbij ben je nog heel wat goedkoper uit dan bij een advocaat.”
Baijens heeft nog één belangrijk advies voor mensen die gaan scheiden: blijf altijd met elkaar praten. “Denk niet dat je alles oplost door een advocaat in de arm te nemen. Ik vind dat advocaten zich zouden moeten beperken tot het juridische aspect van de procedure, bijvoorbeeld als er iets ingediend moet worden bij de rechtbank. Mocht je er niet uitkomen met je ex-partner, dan kun je altijd nog kiezen voor bemiddeling.”
Auteur: Daan de Winter – freelance journalist
